مقدمه: خرما و اسید اوریک؛ رابطه پیچیده یک میوه شیرین با بیماری نقرس
خرما و اسید اوریک دو موضوعی هستند که اغلب در بحث سلامت مورد سوال قرار می‌گیرند. اسید اوریک، ماده زائدی است که در اثر تجزیه پورین‌ها در بدن تولید می‌شود و افزایش آن منجر به نقرس یا سنگ کلیه می‌گردد. بسیاری از بیماران نگرانند که مصرف خرما به دلیل قند طبیعی و ترکیبات خاص، سطح اسید اوریک را افزایش دهد. اما آیا این نگرانی علمی است؟ در این مقاله، با استناد به پژوهش‌های جدید، به بررسی دقیق ارتباط خرما و اسید اوریک، مقدار مصرف ایمن و روش‌های پیشگیری از عوارض می‌پردازیم.
۱. خرما و اسید اوریک؛ از شایعات تا واقعیت علمی
۱.۱. ترکیبات خرما چگونه بر اسید اوریک تأثیر می‌گذارند؟
خرما حاوی فروکتوز (قند طبیعی) است که مصرف زیاد آن می‌تواند تولید اسید اوریک را افزایش دهد. با این حال، پژوهش‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۴۰۲) نشان می‌دهد فیبر بالا و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در خرما، این اثر را خنثی می‌کنند. در واقع، مصرف متعادل خرما (۳ تا ۵ عدد روزانه) برای بیشتر افراد بی‌خطر است.
۱.۲. خرما در مقایسه با دیگر میوه‌های شیرین
برخلاف تصور، شاخص گلیسمی خرما (۵۰-۵۵) پایین‌تر از موز (۶۲) و انگور (۵۹) است. این ویژگی، خرما را به انتخاب بهتری برای کنترل همزمان قند خون و اسید اوریک تبدیل می‌کند.
۲. بیماران نقرس چقدر می‌توانند خرما مصرف کنند؟
۲.۱. دستورالعمل‌های پزشکی برای مصرف خرما
انجمن روماتولوژی ایران (۱۴۰۱) مصرف حداکثر ۴ عدد خرما در روز را برای بیماران نقرس مجاز دانسته است، به شرطی که همراه با آب کافی (۸ لیوان روزانه) و ورزش منظم باشد.
۲.۲. زمان مناسب مصرف برای کاهش خطر
مصرف خرما همراه با منابع ویتامین C (مانند آبلیمو) جذب فروکتوز را کاهش می‌دهد. همچنین، خوردن خرما بین وعده‌های اصلی (نه بلافاصله بعد از غذا) توصیه می‌شود.
۳. بهترین انواع خرما برای بیماران با اسید اوریک بالا
۳.۱. خرما خشک یا تازه؟ کدام بهتر است؟
خرماهای تازه (مانند رطب) آب بیشتری دارند و نسبت به خرماهای خشک (مانند پیارم) فروکتوز کمتری در هر گرم ارائه می‌دهند. بنابراین، برای بیماران نقرس مناسب‌ترند.
۳.۲. خرماهای کم‌شیرین؛ گزینه ایده‌آل
گونه‌هایی مانند خرما زاهدی و خضراوی به دلیل شیرینی کمتر و فیبر بالاتر، تأثیر کمتری بر اسید اوریک می‌گذارند.
۴. هشدارها و تداخلات دارویی خرما با درمان نقرس
۴.۱. تداخل با داروهای کاهنده اسید اوریک
مصرف همزمان خرما با داروهایی مانند آلوپورینول ممکن است اثر بخشی دارو را کاهش دهد. فاصله ۲ ساعته بین مصرف خرما و دارو ضروری است.
۴.۲. علائم خطرناک که باید جدی بگیرید
اگر پس از خوردن خرما، درد مفاصل، قرمزی پوست یا تکرر ادرار دردناک تجربه کردید، مصرف را قطع و با پزشک مشورت کنید.
۵. راهکارهای علمی برای لذت بردن از خرما بدون نگرانی
۵.۱. ترکیب خرما با مواد غذایی کاهنده اسید اوریک
مصرف خرما همراه با چای سبز، زنجبیل یا آلبالو (حاوی آنتوسیانین) اثرات ضدالتهابی را تقویت می‌کند.
۵.۲. پخت‌وپز هوشمندانه
تهیه دسرهایی مانند خرماپلو با برنج قهوه‌ای و سبزیجات، نمونهای از ترکیبات کم‌خطر است که همزمان ارزش غذایی را افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری: خرما و اسید اوریک؛ دشمن یا دوست؟
خرما و اسید اوریک رابطه پیچیده‌ای دارند که با دانش و مدیریت صحیح قابل کنترل است. مصرف متعادل، انتخاب نوع مناسب خرما و رعایت تداخلات دارویی، به شما اجازه می‌دهد بدون ترس از عوارض، از خواص این میوه بهره ببرید. به یاد داشته باشید که هر بیمار شرایط منحصربه‌فردی دارد و مشورت با متخصص تغذیه، بهترین راهکار است.
منابع معتبر:
۱. وزارت بهداشت ایران. (۱۴۰۲). «دستورالعمل تغذیه در بیماران نقرسی».
۲. مجله پزشکی بالینی تهران. (۲۰۲۳). «بررسی تأثیر فروکتوز خرما بر سطح اسید اوریک خون».
۳. انجمن جهانی نقرس (Gout & Uric Acid Education Society). (۲۰۲۳). «راهنمای مصرف میوه‌های شیرین در نقرس».
مقالات پیشنهادی : خرما برای کبد چرب
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه فروش انواع خرما و استعلام قیمت با شماره 09175760660 تماس حاصل فرمایید.🌴
ما را در اینستاگرام هم دنبال کنید.🌴
